They throw you a line
Let me see it you catch it
And they’ll give you some time, sure
If you got something to match it
Just as long as you know
Who is running that show, oooohhhh

Popular Culture, dEUS, Vantage Point, 2008

De reacties op Minister Schauvlieghes Cultuurnota zijn rustig. Dat was niet echt verwacht. Velen waren hun messen aan het scherpen. Maar er wordt niet méér bezuinigd maar een beetje geschoven. En daar kan de cultuurwereld, mits wat oprispingen, wel mee leven. De enige, echte kritiek is: “Er hadden meer middelen moeten komen voor cultuur”. Het stelt een mens gerust: er is nog traditie. Lees alle reacties op alle cultuurbegrotingen sedert het stenen tijdperk en je zal zien, het mocht wat meer zijn. Patrick Dewael vraagt onomwonden forse investeringen. Los van de bedenking “Denkt zijn partij daar ook zo over?” moet m.i. eerst een ander onderzoek gebeuren: welke cultuuruitingen moeten volgens de Vlaamse Regering prioritair gesubsidieerd worden?

Er wordt namelijk niet geprioretiseerd, noch door de kaasschaaf, noch door de Cultuurnota. Maar ook niet in de kritieken van Dewael, Van der Bremt en tutti quanti.

De kaasschaaf is een mooie metafoor. Maar het verdoezelt alleen maar dat het over lineaire besparingen gaat. Iedereen iets minder, dat verkort de ministerraden met uren, zelfs dagen. Niemand wint, niemand verliest op de ministeriële banken. Maar wint de gemeenschap daarbij? Ik weet zeker van niet. Lineaire besparingen zijn geen besparingen. Overal een beetje minder onderhoud maar na een paar jaar vallen de lichtpalen als wielertoeristen op de Oude Kwaremont. Tel uit je verlies. En het is maar de vraag om je beter besturd wordt.

Maar vooral, lineaire besparingen zijn het waarmerk van politici die niet durven beslissen. Wat is  belangrijk en wat is het minder? Ik geef het grif toe: het is niet gemakkelijk. Je zit, om te beginnen, met zoveel partijen rond die ministerraadtafel. Als je echt beslist, schreeuwen te veel belanghebbenden en komen media je achtervolgen met hun indringende vragen tot aan de lift toe. En je haat het om steeds die handtas mee te zeulen. Je laat dus de bijl thuis en hanteert blijgezind de kaasschaaf. En het blijft allemaal zo onwezenlijk rustig. De sector neuzelt wat maar is wat blij dat er maar  een beetje afgaat. Alleen zij die altijd al op het randje van de mogelijkheden zaten, ziin vertwijfeld. Hun stemmen gaan verloren in het geroezemoes van het rustige cultuurmanagement van de grotere cultuurinstellingen.

De “Geef De Cultuur Meer Middelen”-bede is de simpele omkering van de kaasschaaf. In plaats van iedereen iets minder, iedereen iets meer. De kaasschaaf wordt ingeruild voor de roomspuit. Ook dit is het teken van een niet echt moedig bestuur. We gaan niemand kwaadmaken door aan anderen substantieel meer te geven. Dat idee.

Een concreet voorbeeld. Sedert een paar weken ben ik lid van de beheerraad van het Ballet van Vlaanderen. Het gezelschap heeft komaf gemaakt met een vorige periode van niet echt efficiënt management maar moet nog op de financiële blaren van die periode zitten. De kaasschaaf komt altijd ongelegen maar nu is de komst ervan geen klein beetje rampzalig. Van het ballet wordt internationale uitmuntendheid verwacht maar er wordt beperkt gesubsidieerd. Men verwacht het menu van een driesterrenrestaurant met een budget van een frietkot  De kaasschaaf is een ramp maar de roomspuit is niet de oplossing. De vraag is: wil Vlaanderen nog een ballet? Wil het de groter wordende schare gegadigden in Vlaanderen klasseballetvoorstellingen aanbieden én wil het de rest van de wereld overtuigen dat ook uit Vlaanderen excellentie kan komen? Is VIA ook cultuur? Of vindt de Vlaamse Overheid dat het niet hoeft? De lezer kan het raar vinden maar ik zou kunnen begrijpen dat men beslist om niet door te gaan want goed klassiek ballet is duur en dus moet je de culturele en diplomatieke waarde daartegen afwegen. En moet je nadenken of je dat geld dan toch niet beter aan, ik zeg maar wat, moderne dans of aan steun voor jonge schrijvers wil spenderen. Maar men kan ook beslissen dat het ballet de investering waard is, waar ik natuurlijk van overtuigd ben, en dan zullen andere subsidies moeten afgebouwd of gesloopt worden. Hoe dan ook, dan neem je een belissing. Kaasschaven en roomspuiten zijn geen beslissingen. Het is vluchtgedrag.

Ministers aller regeringen, zij die zijn en zij die hopelijk nog eens zullen komen, verlos ons van non-beleid.