See through the eyes of a child
And it won’t be real
Eyes neither hateful or cruel
No lies conceal
Eyes that wander, eyes that strayed
While the shame in your heart remains

Eyes Of A Child, Mark Lanegan, The Winding Sheet, 1990

In de Londense National Portrait Gallery loopt nog even de tentoonstelling Sargent – Portraits of Artists and Friends. Tijdens de voorlaatste eeuwwende schilderde John Sargent de bekende schrijvers, schilders, muzikanten en kunstenaars van zijn tijd die ook tegelijk zijn vrienden waren of werden. De portretten werden gecommissionneerd en waren dus bedoeld voor persoonlijk gebruik, niet om geëxposeerd te worden. Sargent moest zich dus niet houden aan de ongeschreven wetten van de portretkunst en maakte zo bijzonder beklijvende karakterschilderijen van mensen zoals Claude Monet, Auguste Rodin en Robert Louis Stevenson. Maar raar genoeg is zijn meesterwerk Carnation, Lily, Lily, Rose, een sfeerbeeld van twee kleine meisjes die lampionnen aanlichten in een grote rozentuin.

Sargent had zo’n tafereel gadegeslagen toen hij op de Thames roeide. Het beeld van de twee meisjes had hem zo gelukkig gemaakt -“a paradisiac sight”, noemde hij het – dat hij het wel moést schilderen. Ik begrijp zijn emotie. Ik had een uur voordien ook zoiets gevoeld. Niet op de Thames, maar in de underground.

Twee blonde meisjes, vier en vijf schat ik, dartelen het metrostel in, gevolgd door een hoogblond, voorpubers schuifelend jongetje en twee relaxte ouders. Na nog geen twee minuten wijzen de twee meisjes geestdriftig naar mijn schoenen en krijsen vol overgave “Crazy shoes, crazy shoes!”

“Zijn ze gemaakt van een oranje krokodil?” vraagt de oudste zonder enige gêne. De papa leest snel mijn gezicht, ziet dat ik het hele gedoe met plezier onderga en besluit niet tussen te komen. Ik vraag de meisjes welke maat van schoenen ze hebben? De oudste kijkt vragend naar haar mama. De jongste zegt zonder verpinken: 634. De ouders gniffelen. “Als je haar een cijfer vraagt, zegt ze altijd 634” glimlacht de mama. “Ben je dan ook 634 jaar oud?”, vraag ik het jongste. Ze knikt zeer ernstig en bevestigend. Het oudere zusje zucht diep. “Don’t be silly, Sarah, you’re only 4 years old“. Ondertussen doet het jongetje verwoede pogingen om te doen alsof hij niet bij het gezelschap hoort. “Ik denk dat ik maat 861 hebt” zeg ik tegen Sarah. “Te groot voor jou. Anders kreeg je ze direct”. Het jongetje is ineens vol interesse. “Misschien passen ze mij wel”, klinkt zijn verrassend volwassen stem. Als ik uitstap, zie ik glunderende ouders. “You realy love children“, zegt de moeder. Ik loop het station uit op wolken.

Als ik het National Portrait Gallery uitkom, is er geen wolk te bespeuren. Ik kijk op het stadsplannetje hoe ik hoppend tussen parken en groene ruimtes naar mijn afspraak kan stappen. Dat lukt aardig. Maar aan Corams’ Fields word ik kordaat tegengehouden door een man die zijn belang ontleent aan het speldje op zijn revers. “Dit is een speelgebied voor kinderen.” Hij wijst me nors op het bordje naast de ingang. “Enkel toegang voor volwassenen die vergezeld zijn van kinderen.” Ik moet het drie keer lezen om te aanvaarden wat mijn ogen zien. “But I really love children”, probeer ik, de metromoeder nagalmend. De man monstert me met toegenepen ogen. “Scheer je weg of ik roep de politie”, de stem vol haat. Ik wil nog tegenstribbelen maar zie de onheilspellende blikken van een paar moeders, en maak me snel uit de voeten. “Nu denken ze helemaal dat je een doortrapte pedofiel bent”, sist mijn onderbewuste. Ik voel me hulpeloos, kwaad en triestig.

Later op de avond stellen mijn dinergenoten me gerust. London gonst, nog steeds niet bekomen van de hallucinante saga rond Jimmy Savile, van de geruchten over pedofilie in de hoogste kringen. Tientallen politici, hoge ambtenaren, BBC-mensen en rechters zouden stelselmatig kinderen gewisseld hebben en elkaar jarenlang de hand boven het hoofd gehouden hebben. “Londonaars zijn erg moeilijk uit hun lood te slaan”, zegt Chris me “maar nu reageert iedereen buitengewoon zenuwachtig. Straks wordt ook Sargent nog van pedofilie verdacht. Schilderde hij niet het soort bekende mensen die tot zoiets in staat zijn en maakte hij ook niet zo’n verdacht doek met jonge meisjes?”
Celia knikt bedachtzaam. “In zo’n klimaat wordt het regelen van onaanvaardbare driften regelrechte regeldrift.”

Video Mark Lanegan Eyes Of A Child: https://www.youtube.com/watch?v=9Xlry0OAOMo
http://www.coramsfields.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Jimmy_Savile_sexual_abuse_scandal