Dans le royaume de Belgique

Y’a du temps qu’on a plus dansé 

Est-ce à cause de la drache

Qu’on a les quilles toutes rouillées? 

Mais la belle gigue, gigue

Gigue que l’on pourrait danser

Si les vieilles digues, digues

Diguedon les faisait tomber

André Bialek, La Belle Gigue,  Nord-Sud, 1981

Federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block en Vlaams minister van Welzijn en Gezondheid Jo Vandeurzen waren op dinsdag 4 juli te gast in het tv-programma ‘Terzake’. De Vlaamse minister was not amused met de plannen van zijn federale collega om minder geld uit te geven voor de dagopvang van psychisch kwetsbare jongeren.

In de studio ontspon zich een gesprek waarvan moderator Annelies Beck bij de afsluiting ruiterlijk toegaf dat ze er amper iets van had gesnapt. Troost u, Annelies, wij, kijkers ook niet. De twee ministers zeiden van elkaar dat ze het niet snapten. In de Kamer zei De Block tegen haar coalitiegenoten dat ze het niet snapten. Nu blijkt dat ze het zelf ook niet helemaal snapt, want ze gaat het dossier nog eens bekijken.

Zo ingewikkeld is ons land geworden. Zo slecht worden we geregeerd. Men etaleert het zelfs openlijk in ‘Terzake’. En dan gaat het nog over twee excellenties die liever dan elke dag een robbertje te vechten op de keien van de Wetstraat rustig en in overleg oplossingen willen zoeken.

Ministers die issues met elkaar hebben, horen die niet in ‘Terzake’ uit te vechten. Ze moeten ver weg van alle mediagewoel en samen met hun kabinetsleden – België heeft er 2.000, er moeten er toch een paar zijn die de zaak wél kennen? – tot een verstandige oplossing komen. Dat kan blijkbaar alleen maar als je in dezelfde regering zit.

Dat was ook de vaststelling van Vlaams minister-president Geert Bourgeois, die dus tot een zevende staatshervorming opriep. Daarbij steunde hij op uit de context gerukte uitspraken van VDAB-Baas Fons Leroy en Erwin Devriendt, afgevaardigd bestuurder van Solidariteit van het Gezin, die verwonderd kennisnamen van hun recuperatie bij het doornemen van hun krant op 11 juli.

Ook Hilde Crevits deelde ons mee dat ‘meer Vlaanderen’ nodig was. De argumentatie? ‘Het is een logische, historische evolutie die onomkeerbaar is.’ Voorwaar, een nieuwe natuurwet zag het licht, zij het met een parfum van creationisme.

Niemand durft blijkbaar te zeggen dat de opeenvolgende regionaliseringsgolven tot ingewikkelde en elkaar blokkerende overheidsstructuren hebben geleid, dat Vlaanderen zijn burgers even afstandelijk en bureaucratisch behandelt als het federale België dat doet, en dat zijn burgers opgezadeld zitten met een van de duurste bestuurssystemen in de wereld.

Vlaanderen doet wat het zelf doet echt niet beter. Toen ik ambtenaar was in de prille Vlaamse administratie was er onmiskenbaar een wil om het anders te doen, maar nu ik als federaal niet-ambtenaar kijk hoe men te werk gaat in Vlaanderen, zie ik amper verschil met mijn omgeving: dezelfde logge structuren, dezelfde greep van de kabinetten op de administraties, dezelfde regelneverij en dezelfde politisering van de administratie.

Bij veel overheidsmanagers, regionaal en federaal, leeft de overtuiging dat in plaats van nooit eindigende reeksen loodgieterijhervormingen beter een fundamentele keuze was gemaakt tussen de basisopties: dit land in twee knippen of bij een federale staat met eng bepaalde cultuurgemeenschappen blijven.

Elk modern land dat op zoek gaat naar een moderne staatsinrichting die de burger waar voor zijn belastinggeld geeft, komt uit bij twee lagen: een landelijke en een stedelijke. Daarbij fungeert het landelijke niveau als backoffice dat de burger een digitaal platform aanbiedt voor het gros van zijn noden en besognes. De steden zorgen voor het persoonlijk contact.

Het zal de burger worst wezen of er een federale dan wel een Vlaamse ambtenaar voor zijn digitale loket heeft gezorgd waar hij zijn belastingaangifte of zijn subsidieaanvraag kan indienen. Maar hij wil wel een mens ontmoeten als hij onzeker of emotioneel is over iets dat hem of de zijnen overkomt.

Dit wensmodel staat heel ver weg van ons land met een federale overheid, een Vlaamse overheid, tien provincies, honderden intercommunales en veel te kleine gemeenten. Politici die onze toekomst echt willen voorbereiden, hebben een pak werk voor de boeg. Maar we moeten hen wel verkiezen, natuurlijk. De denktank Itinera meldde ons een tijdje geleden dat uit zijn studies blijkt dat politici geen stemmen halen met langetermijndenken.

Naschrift

André Bialek, La Belle Gigue vido: http://tinyurl.com/y9f4exh4

Terzake uitzending: https://www.vrt.be/vrtnu/a-z/terzake/2017/terzake-d20170704/