They will never call you friend
But I just might
Even though you always let me down
Pretty Police, See Through Dresses, Horse Of The Other World, 2017

In 1975 kwam ik in aanraking met de gewapende arm van de Zerkegemse politie. Zerkegem telde toen twee gewapende armen en ze behoorden allebei toe aan Eduard Vandewalle. Iedereen had met de man te doen, want in 1976 zou hij een van de eerste slachtoffers worden van de zonder twijfel heilloze fusie met het arrogante Jabbeke. Met de gemeenten werden ook hun politiekorpsen, de veldwachters van Zerkegem, Snellegem, Varsenare en Jabbeke, gefuseerd. De Zerkegemnaren vreesden het einde van hun unieke politiebeleid: niemand werd ooit bekeurd. Eduard spoorde elke wetbreker met zijn karakteristieke warme stem aan het nooit meer te doen en ontpopte zich tot early adopter van het vandaag zo bejubelde nudging.

Ook ik heb kunnen profiteren van Eduards grootmoedigheid. Hij had van de Gentse onderzoeksrechter de opdracht gekregen mij te overhoren wegens woningbreuk en deed dat met zichtbare tegenzin en nieuwsgierigheid. Samen met een paar kompanen uit de toen jonge Wetswinkel had ik – voor één dag en vooral één luidruchtige, niet-alcoholvrije nacht – een al lang leegstaand huis gekraakt om het trieste lot aan te klagen van enkele Turkse gezinnen die door een projectontwikkelaar uit hun beluikhuisjes in de Rodelijvekensstraat dreigden te worden gezet.

Voor Eduard, die niet wist dat er Turken in Gent woonden, was alles wat hij hoorde een bijkomend bewijs dat steden onleefbaar waren. ‘Ze denken dat alles beter wordt als het groter is’, gromde hij. ‘Straks worden we Jabbeekse politie. Als we niet opletten, worden we nog opgegeten door de rijkswacht.’ Ik knikte begripvol. De beloning was een eduardiaans pv, waarin mijn misdaad tot menslievendheid werd verheven. Toen ik hem bedankte, zei hij: ‘Ik heb nog gevoetbald met je papa.’

Bij het buitengaan liep ik toenmalig burgemeester Fons Cooleman tegen het lijf. ‘Volgend jaar kom je daar niet meer zo gemakkelijk mee weg’, zei het zandboertje die tot zijn verbijstering de opvolger werd van de grote Alidoor De Keyser, die 25 jaar burgemeester was en in 1972 met de noorderzon verdween. Iedereen in Zerkegem wist dat Fons tegen de fusie was maar er ook zeer naar uitkeek. Dan zou een einde komen aan de vierjarige beproeving om als amper geletterde burgervader totaal af te hangen van de gewiekste gemeentesecretaris.

Vanwaar deze nostalgie? Omdat de geest van Eduard en Fons nog springlevend blijkt te zijn. Tijdens de nieuwsuitzendingen van vorig weekend begon ik zelfs stilletjes in reïncarnatie te geloven. Net als Eduard had de Brusselse politiecommissaris toegezien hoe een losgeslagen groepje krapuul de binnenstad, al zwaar toegetakeld door gedachteloze dorpspolitici, nog verder in de vernieling hielp. Een houding die perfect spoort met het Zerkegemse ‘je moet dat niet meer doen, hè’.

We zagen een Brusselse burgemeester die zich van geen fout bewust is, de politie feliciteert en geen heil ziet in een Brusselse politiefusie. ‘Dat is toch maar un slogan, hè? Een fusie is toch geen wondermiddel?’, zei Close. Hij vond daarmee ter plekke het Brusselse equivalent uit voor het Zerkegemse ‘het wordt helemaal niet beter als het groter wordt’.
Natuurlijk niet, maar het kan – samen met een coherente visie op onderwijs, preventiebeleid en arbeidsmarkt – een onderdeel zijn van een stedelijk veiligheidsbeleid, een Europese hoofdstad waardig. Zo’n visie kan je niet verwachten van een man die op zaterdag zweert bij laisser-faire en op woensdag alles inzet op zero tolerance.

De voetbalrellen en de rapperskaalslag waren voor een moderne politiedienst die met sociale media weet om te gaan perfect voorspelbaar. Hoe dat moet, beschreef Steven De Smet al in 2012 in ‘De nieuwe politie’. Maar natuurlijk hebben Close en zijn collega-burgemeesters van het Brussels Gewest dat niet gelezen. Ze gebruiken hun handen niet om boeken te openen maar om zich vast te klampen aan hun vazallenpostjes in hun minigemeenten. Hopelijk zijn de Brusselaars moegetergd genoeg om hen volgend jaar electoraal de rekening te presenteren voor hun champetterbeleid.

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 18 november 2017.

De video Pretty Police van de shoegazeband See Through Dresses: http://tinyurl.com/yb2a9rdv

Geïnteresseerd in shoegaze? Zeer goede inleiding vind je op https://nl.wikipedia.org/wiki/Shoegaze

Ik schreef de bovenstaande tekst vooraleer de Algemene (Politie)Inspectie zijn rapport over de Brusselse rellen neerlegde. Anders was mijn analyse nog dodelijker geweest zijn.

Michel Goovaerts, korpschef van de politie Brussel Hoofdstad Elsene, zei al eerder dat een eengemaakte politiezone geen goede zaak zou zijn omdat een aansturing door een politieraad vol burgemeesters niet werkbaar is. Daar heeft hij gelijk in. Natuurlijk dringt er zich een fusie van alle 19 gemeenten van het Brussels Gewest op. Een Europese hoofdstad moet een eenduidige aansturing krijgen voor alle beleidsdomeinen, niet alleen voor  veiligheid maar ook voor, niet beperkend te begrijpen, mobiliteit, arbeidsmarkt, talenbeleid, onderwijs en, ik weet het zeer gevaarlijk terrein, cultuur.

Nu laten de (vooral Franstalige) partijen het beleid over aan de minder talentvolle politici, waarvan vele sjerp en schepenzetel erven van een familielid. Het argument dat ze dichter bij hun gemeentegenoten staan, is totale onzin. En is het nu zoveel slechter in Groot Antwerpen en Groot Gent dan voor de fusie. We Antwerpen toch ook niet opdelen in 6 gemeenten?

Donderdag ging de anti-kraakwet  in voege. Misschien denk je dat iemand die ooit een huis kraakte, daar niet gelukkig mee is. Het omgekeerde is waar: mensen die politiek kraken breken de deur open van gebouwen van speculanten, niet van mensen die op vakantie zijn of voor hun job het land uit zijn. In Gent is er ten andere een gewone bandietenbende aan de slag die huizen openbreken en dan “verhuren” aan Romagezinnen. Daar moet paal en perk aan gesteld worden. Dat kan met deze wet.

Overigens, de wetswinkel stond altijd voor correct woonrecht. Het “commercieel” kraken kan daar geen deel van uitmaken.