Sei bemüht in dieser Zeit,
Seele, reichlich auszustreuen,
Soll die Ernte dich erfreuen
In der reichen Ewigkeit,
Wo, wer Gutes ausgesäet,
Fröhlich nach den Garben gehet
Johann Sebastian Bach – Sei Bemüht In Dieser Zeit (Barmherziges Herze Der Ewigen Liebe)

Op 17 juli 2017 viel een bijzonder mailbericht bij mij binnen. Niet zozeer omdat de afzender zich RNP0026737C70BF noemde, maar omdat het een handgeschreven brief bevatte van Marcel Storme, veertig jaar geleden mijn professor procesrecht. Hij vond mijn column Belziekske “voortreffelijk”.

Het kan verwonderen dat iemand die omschreven wordt als een Vlaamsvoelende Christendemocraat zich kon vinden in de aanklacht “dat niemand durfde te zeggen dat de opeenvolgende regionaliseringsgolven tot ingewikkelde en elkaar blokkerende overheidsstructuren hebben geleid, dat Vlaanderen zijn burgers even afstandelijk en bureaucratisch behandelt als het federale België dat doet, en dat zijn burgers opgezadeld zitten met een van de duurste bestuurssystemen in de wereld”.

Wie ooit les van hem kreeg zal er niet van opkijken. De professor had wel over meer dingen een verrassende opinie. In een van zijn colleges in het studentenjaar 1969-70 poneerde hij dat het rechtsbestel er niet in slaagde om de rechten van gewone mensen te garanderen. “Het is aan jullie om daar iets aan te doen”, zei hij. Twee jaar later was de Gentse Wetswinkel een feit en niet veel later hing boven de statige ingang van het justitiepaleis de slogan “Hier heerst klassenjustitie”. Het moet de waardige professor wel opgevallen zijn tijdens zijn dagelijkse tocht van de Coupure naar de Universiteitsstraat en hij heeft zonder twijfel goedkeurend gemonkeld.

Het was niet de eerste keer dat ik door hem geprezen werd. Dat deed hij iets meer dan veertig jaar geleden ook. Ik legde als laatste examen af bij hem. Er was dus nog tijd voor een kleine babbel. Hij feliciteerde me voor mijn inzet in de wetswinkel. “Rechtshulp is een mensenrecht”, zei hij gewichtig. “Daarom was ik zo ongelukkig met de beslissing van de Orde van Advocaten die alle leden van de Balie de medewerking met de Wetswinkel verbiedt”. Zijn onvrede was principieel maar ook ingegeven door de vrees dat “onrijpe” rechtenstudenten de “gewone mensen” die hen hun problemen voorlegden wel eens in nog grotere problemen konden brengen door onjuiste adviezen.

Ik kon hem geruststellen: iedere donderdagavond zaten de wetswinkeliers samen met “bevriende” advocaten om onze adviezen te bespreken. Hij keek even over zijn altijd laaghangende brillenglazen, “die langharige confraters die zoveel kritiek op ons hebben, zeker?” en schoot in een lach. “Humor is ook een mensenrecht”, schokschouderde hij. Marcel Storme had een magnifieke lach. En hij had altijd een citaat klaar. Toen was het “Criticism is not agreeable, but it is necessary”.

Het moet niet altijd Churchill zijn. In zijn briefje citeert hij Kapitein Haddock uit Kuifje om de huidige politieke wereld te schetsen (“bochi-boezoek”) en bovenaan op zijn briefpapier prijkt “Indignez-Vous” (Hessel) en “Wij moeten strijden tegen globalisering van de onverschilligheid” (Paus Franciscus s.J.).

Barmhartigheid moeiteloos met sociale verontwaardiging laten samengaan, het tekent de man ten voeten uit. Veel van mijn vrijzinnige vrienden verstaan mijn bewondering niet voor mensen zoals Marcel Storme, Johan Bonny of Mieke Van Hecke omdat er zovele zaken zijn, euthanasie en abortus om niet de minste te noemen, waar we helemaal anders over denken. Het is maar wat je echt belangrijk vindt: morele superioriteit of authenticiteit.

Afgelopen woensdag berichtte de krant dat Marcel Storme is overleden. Ik voelde me schuldig. Al maanden ligt hier een exemplaar van mijn recentste boek met een persoonlijke opdracht aan de man die trots was dat ik zijn oud-student was. Als ik nog eens langs de Coupure kwam zou ik het bij hem binnenschuiven. Keer op keer vergat ik het. En nu kan het niet meer.

Misschien doe ik het toch, met een opdracht voor zijn kleindochter Emma, die samen met haar “grootva” een aangrijpend interview gaf aan Tertio. “Wanneer mijn kleinkinderen examens hebben, bid ik voor de heilige Geest. Pinksteren is voor mij de belangrijkste zondag van het kerkelijke jaar; belangrijker dan Kerstmis en zelfs dan Pasen”, laat hij daar optekenen. Marcel Storme heeft Pinsteren niet gehaald. Emma zal dit jaar zonder de voorspraak van haar grootva door de examens moeten.

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 7 april 2018.

Video Sei Bemüht In Dieser Zeit https://www.youtube.com/watch?v=0n1yjJhJQt0

Het dubbelinterview Marcel Storme en zijn kleindochter Emma in Tertio: http://www.tertio.be/magazines/863/artikels/“we%20zien%20pieter%20ooit%20terug”

Mijn column Belziekske: https://www.tijd.be/opinie/column/Belziekske/9914272

Brief Marcel Storme