Mr. Backlash, Mr. Backlash
Just what do you think I got to lose
I’m gonna leave you
With the backlash blues

Backlash Blues, Nina Simone, ‘Nuff Said!, 1968

Ze is zo frêle dat niemand het ooit in haar had gezien. Ze heeft er ook nooit over gesproken op het werk. Ze had gezien hoe er weken met Eric-met-de-handen-als vorken was gelachen toen hij zich ge-out had als volksdanser. Maar ieder vrij momentje was ze bezig met schetsen. Driedimensionale miniatuurtjes die ze in het weekend omzette in monumentale beelden. Lena’s man vond dat ze talent had en bracht op een dag, zeer tot haar afgrijzen, een kennis mee die een kunstzaak had in het naburig stadje. De beelden vonden via De Beeldenstorm hun weg naar menige tuin en Lena werd beeldhoudster in bijberoep. Banken- en andere crisissen hadden geen invloed op des werelds nood aan grote beelden en Lena overwoog voltijds beeldhoudster te worden. De droom eindigde abrupt in het kantoor van de accountant. Het verkassen van ambtenaar naar zelfstandige was ronduit rampzalig voor haar pensioenvooruitzichten. Het Carrara-sprookje werd ingewisseld voor een spreadsheet die perfect aantoonde welk pensioen ze zou krijgen op welke leeftijd. Lena werd voltijds beeldhoudster op haar 61ste, toen ze de laatste keer de badge in de verkleurde prikklok van de Rijksdienst stopte. Maar die stralende glimlach waarvoor ze bekend was, was toen al lang weggeveegd.

Rik was altijd al een belhamel geweest. Twee keer van school gestuurd en in de derde school bekeken ze hem van dag één met een schuine blik. Het was wachten op 13 februari 1985, de dag dat hij achttien werd. Het waren slechte tijden, zeker zonder diploma, toen al. Maar hij vond een job in het enige computerwinkeltje dat Gent rijk was. De ganse dag door zeulde hij met dozen. Zijn collega’s vonden hem een geschikte gast want hij paste met plezier op de winkel tijdens de middag, Kon hij wat rotzooien met die PC’s. Hij bleek een computer-wizzard te zijn. Na een paar maanden was er iemand anders voor de dozen en mocht hij mensen zoals de inkoopdirecteur van Prisma bedienen. Rik werd computerman van Prisma. Alles ging prima tot Prisma overgenomen werd door een Amerikaanse multinational. Hij moest rapporteren aan een regelrechte beu-vent die, als het aan hem lag, dat hobbyistje snel aan de deur zou zetten. Rik begon zichzelf te betrappen op het inkijken van advertenties. Op een dag zag hij de perfecte job. De stad had iemand nodig zoals hij. De eerste selectie verliep perfect. Hij kreeg een keurige brief waarin medegedeeld werd dat hij toegelaten was tot de volgende proef en, oh ja, dit was wat hij zou verdienen. Zijn adem stokte: het was perfect de helft van wat hij bij Prisma International ving. De stad kon hem enkel een loon van ongeschoolde, sorry Niveau D, aanbieden. U begrijpt, mijnheer, zei de anders best vriendelijke man van de personeelsdienst, dat we op diplomaniveau moeten betalen. En ja, de anciënniteit van de privésector kon niet meegenomen worden. Regels van het geldelijk statuut. Rik werkt nog altijd bij Prisma. Hij vond een nieuwe passie. Hij leert bas spelen. Als Adam Clayton het ooit voor bekeken houdt bij U2, dan zal Bono me wel weten te vinden, grimlachte hij me toe en draaide zich, met die karakteristieke schuine hoofdbeweging, weg van het tafeltje in de Mokkabon om minutenlang door het venster te staren.

Aan Lena en Rik moet ik niet uitleggen waarom er een écht eenheidsstatuut moet komen. Niet alleen voor arbeiders en bedienden, maar voor iedereen.

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 3 mei 2013.

Carl Vanhemelen (@CarlVanhemelen) vroeg me wat een beeldhoudster is.
Mijn antwoord: Lena is een halftijdse boekhoudster die beelden maakt.
Carl: een boekhouwer, dus?