Playing make believe

When no one‘s around

Radio with no sound

Radio With No Sound, The White Buffalo, Love And The Death Of Damnation, 2015

Een aantal jaren geleden mocht ik een masterclass verzorgen over cultuurverandering te geven voor een zeventigtal leidinggevenden bij de VRT. Een VRT-topdog leidde de zaak in met de stelling dat een organisatie nood heeft aan een messcherpe missie, een klare visie en een sluitende strategie maar dat doelstellingen papieren dromen blijven zonder een door iedereen gedragen bedrijfscultuur. Waarna de topdog zei jammer genoeg niet te kunnen blijven want er wachtte een belangrijke vergadering. We werden een leerrijke dag gewenst.

Even bekroop me de aandrang om daar en dan een einde te maken aan de feestelijkheden. Maar dan zie je de vele verwachtingsvolle gezichten en start je de sessie, zij het met wankele moed. Ik heb het me nooit beklaagd want zelden was ik getuige van zoveel gretigheid. Later, bij een hapje en een drankje, kwamen de verhalen over hoe beslissingen werden genomen (topdown) en hoe ze gecommuniceerd werden (nauwelijks). Maar de toon was helemaal niet depressief. Er was hoop op verandering en vooral, er was absoluut geen gebrek aan ideeën. Integendeel, tijdens de staande lunch kreeg ik een hoe-maak-ik-een-schitterend-programma-masterclass van een steeds aangroeiende groep enthousiaste mediamensen.

Het beeld van die dag was een oceaan vol talent die amper bevist werd door een topmanagement dat zijn tijd verdeed met eindeloze meetings.

Lezing van de resultaten van de tevredenheidsenquête bij de VRT (De Tijd 8/9), doet vrezen dat er de afgelopen jaren niet veel is veranderd. De VRT-werknemers klagen het gebrek aan leiderschap en communicatie aan. Nauwelijks 8 procent noemt het management een rolmodel en de communicatie vanuit de top wordt maar door 11 procent van de VRT-mensen gedragen. De cijfers leggen een diepe malaise bloot.

Slechts één keer eerder zag ik zulke lage scores. Dat was bij de Gentse politie in 1995. Nieuwbakken burgemeester Beke vroeg me om samen met Brice De Ruyver de politie te hervormen na een reeks schandalen. We beslisten om de tevredenheid te meten. De Gentse flikken vonden alles ondermaats: hun combi’s (nochtans de modernste van het land), hun kazerne (nochtans pas ingrijpend gerestaureerd) en nagenoeg al de rest kregen een nul op het rekwest. De echte boodschap was: we willen weer trotse flikken zijn.

Dat is ook het grote lichtpunt in de tevredenheidsenquête bij de VRT. Zeven op de tien zijn trots voor de VRT te werken. Dan is niet alles verloren. Een organisatie die zich in zo’n hachelijke situatie bevindt maar snel het roer omgooit zal snel het vertrouwen winnen van zijn mensen. Op voorwaarde dat ze overtuigend investeert in systemen van door werknemers gedragen en aangedragen beslissingen, een open interne communicatie opzet en managers wegwerkt die hun ego belangrijker vinden dan hun organisatie.

Dat doe je zeker niet door boven de hoofden van je mensen een transformatienota te schrijven, zoals het bij de VRT gebeurde, en dat doe je zeker niet door de regie van de communicatie erover uit handen te geven. Zeker, het gedrag van het lekkende lid van de Raad van Beheer is schandaleus. Maar een publieke manager weet dat de kans dat zoiets gebeurt bijzonder groot is met mensen die de raad bemannen bij gratie van het Cultuurpact en niet zelden hun partijbelangen laten voorgaan op de liefde voor de instelling die ze moeten verdedigen. Als overheidsmanager hoor je daarop te anticiperen en communiceer je onmiddellijk, overtuigend en met autoriteit via alle media en niet te elfder ure, defensief en hopeloos improviserend in je eigen radioprogramma.

De VRT-werknemers geloven in de waarden van hun zender maar betreuren dat de organisatie er te weinig naar handelt. Na deze week zal dat niet veranderd zijn. En daarmee schuift het VRT-licht van oranje naar rood: organisaties die hun waarden niet bewaken worden eerst waardenloos en daarna waardeloos.

Naschrift

Video Radio With No Sound: https://www.youtube.com/watch?v=862vHvVJfH8

Meer van de intrigerende Jake Smith,alias The White Buffalo: http://tinyurl.com/nsh9vy4

Artikel in De Tijd over tevredenheidsenquête bij de VRT: http://tinyurl.com/ohuuftw