It can change you in the middle of the day
And though your confidence may be shattered
It doesn’t matter

And all the bush league batters
Were left to die out on the diamond
In the stands, home crowd scatters
For the turnstiles
For the turnstiles
For the turnstiles
For the turnstiles

For The Turnstiles, Neil Young, On The Beach, 1974.

Bedankt Gwendolyn Rutten, John Crombez , Servais Verherstraeten en Kristof Calvo. Jullie hebben me, na jullie twee duo-interviews in De Ochtend  weer wat geloof in politici gegeven na een week van ondermaats politiek gedrag.

Het bloed in de Parijse straten was nog niet gestold of het gebruikelijke zwartepieten begon met als volstrekte dieptepunt de scheldpartij tussen Françoise Schepmans, burgemeester van Molenbeek en Philippe Moureaux (PS), oud-burgemeester.

“Toen ik burgemeester was, waren er geen aanslagen” zei Moureaux, die gedurende twintig jaar de samenlevingsproblemen en radicalisering in zijn gemeente ontkende en iedereen die hem daarop aansprak voor fascist uitschold.

Voor Schepmans was het allemaal de schuld van Moureaux, de man die ze jarenlang als schepen diende. Ik vraag me af of ze soms eens in de buurt van de Ninoofsepoort rondloopt. Toen daar in januari 2014 zomaar een 24-jarige man werd neergeschoten, zei ze dat ze dat zich daar niet durfde vertonen. Te gevaarlijk. Je kan even goed zeggen dat de man het zelf zocht door er ’s nachts rond te lopen. Een droomburgemeester dus.

Nog maar net had Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon het aloude maar logische voorstel opgeduikeld  om Brussel eindelijk als één stad te laten besturen met één politiemacht of daar dook Rudi Vervoort op met zijn doordachte analyse. “Geen goed antwoord op Parijs”, zei hij, bang als hij is dat de Brusselse Burgemeester-baronieën door de moderniteit worden ingehaald.

“Er moet “nabijheidspolitie” zijn, was zijn ultieme argument. Alsof er geen “police de proximité” is in Parijs of “community policing” in London.  Vervoort kent dus amper iets van politie. Veel van de realiteit ook niet, vrees ik: er is nog amper wijkpolitie in Molenbeek. “De laatste wijkagent in Kuregem is er enkele jaren geleden mee gestopt omdat hij te veel bedreigingen kreeg”, merkte criminoloog Brice De Ruyver koeltjes op in deze krant.

De politique politicienne blijft niet beperkt tot België. Afgelopen dinsdag jouwde rechts in de Franse Assemblée de regering uit en in Le Monde haalde Sarkozy hard uit naar Hollande. Diezelfde Sarkozy, die al in 2005 de oplossing kende voor  de samenlevingsproblemen in de Parijse banlieues. “Dès demain, on va nettoyer au Karcher la cité”. Tien jaar later weergalmt Jan Jambon zijn boodschap: Molenbeek moet opgekuist worden.

Je ziet het telkens weer opduiken na het soort calamiteiten dat Parijs, en wij dus ook, meemaakten: de broehaha retoriek van politieke alfamannetjes. “We gaan het terrorisme vernietigen”, hoorde we de stem van Hollande zeggen terwijl de rest van zijn lichaam “ik weet het ook niet meer” toonde. Dat beloofde Bush Junior ook heel snel na 9/11. Hij vond in die belofte een reden om Irak binnen te vallen. Nochtans maakten Saudi’s de meerderheid uit van de 9/11-terroristen, maar ja, de Saudi’s zijn dikke vrienden van het Westen.

Die Iraakse inval was een briljant idee. Het leidde tot een rij failed states in het Midden-Oosten, de opkomst van IS en de aanslagen in Parijs. Het zorgde ook voor de excessen in de  Abu Ghraibgevangenis en de rechteloosheid van  Guantanamo. Niemand in het Amerikaanse parlement durfde zich tegen de Patriot Act verzetten na 9/11. Ze vreesden de woede van het volk. Zoals ook onze oppositie nu zwijgt over de gevaren van de intrinsiek goede beslissingen die de regering Michel donderdag aankondigde.

Het onbelgisch resolute van de nieuwe anti-terrorismemaatregelen is het directe resultaat van de internationale branding van ons land als failed state.

Van de ene dag op de andere vervagen onze veiligheidsdiensten en onze politie van helden (na Verviers) tot de risée van het westen. Nochtans boksen de diensten van Catherine De Bolle en Jaak Raes, allebei klasbakken die na jaren van niet-leiderschap een verademing zijn voor hun mensen, zwaar boven hun gewicht.

Dat heeft alles te maken met jarenlange lineaire besparingen. Vooraleer mijn mailbox weer volloopt met scheldpartijen: ik ben absoluut voorstander van het verlagen van het overheidsbeslag. Maar mag dat gebeuren met enige intelligentie? En vooral, met enige moed. Lineaire besparingen zijn laffe besparingen. Politiek is kiezen, niet overal procentjes afvijlen.

De afgelopen jaren, met nagenoeg alle partijen in de regeringen, is er nooit gekozen en dus moesten alle ministeries, maar ook veiligheidsdiensten en politie, lineair besparen. Wanneer blijkt dat er nagenoeg niemand bij de Staatsveiligheid Arabisch begrijpt omdat er amper kon gerekruteerd worden onder regeringen wier belangrijkste besogne” minder ambtenaren” is, kijken ministers verwonderd op. Dat heet magisch denken: blind besparen en denken dat er geen gevolgen zullen zijn.

Al jaren weten overheidsmanagers niet over welke kredieten ze de volgende maanden zullen beschikken. Ja, ergens in het begin van het jaar legt het parlement onze kredieten vast. Maar na de zomervakantie is het wachten op de omzendbrief die bepaalt dat de leidende ambtenaar enkel nog beslissingen kan nemen die minder dan 8.500 euro kosten. Exclusief BTW. Boven 8.500 beslist de inspecteur van financiën. Iemand die nooit verantwoording voor zijn beslissingen moet afleggen, mag dus naar goedvinden beslissen over  het beleid van mijn organisatie. Hij moet nagaan of de uitgave “samendrukbaar” is, newspeak voor “het kan uitgesteld worden”. Onder een vorige regering vond een inspecteur van financiën dat het winterplan voor daklozen tot de volgende lente kon worden uitgesteld. Samendrukbaarheid kreeg bij nogal wat administraties een andere, eerder laaglichamelijke betekenis toen bleek dat hun inspecteur van financiën de aankoop van WC-papier blokkeerde. Waarschijnlijk dacht hij dat ook dit proces kon gedigitaliseerd worden.

Boven 31.000 euro beslist de Minister van Begroting, die dus moeiteloos ieder initiatief van de Minister van Sociale Zekerheid, de Minister van Pensioenen, de Staatssecretaris tegen Sociale Fraude en de Staatssecretaris voor Mensen met een Handicap, kan torpederen.

In 2006 viel die omzendbrief binnen op 13 december. Nu was het midden september. Binnen 4 jaar komt de omzendbrief nog voor het parlement onze kredieten goedkeurt. Het valt blijkbaar geen enkele parlementair op dat de kredieten die ze bij wet goedkeuren bij omzendbrief aangepast worden door de uitvoerende macht.

Deze gang van zaken klaagden Tom Auwers en ondergetekende al aan in 2011 toen ons land 541 dagen regeringloos was. Toen werd ons gezegd dat die onzinnige procedures eigen waren aan Lopende Zaken. Na de regeringsvorming zou het allemaal veranderen. Inderdaad, het veranderde: de maatregelen worden nu ook onder een zittende regering opgelegd.

En zelfs als de overheidsmanager over zijn kredieten kan beschikken, duurt het een eeuwigheid vooraleer hij die ook kan uitgeven. Niet alleen moet eerst een inspecteur van financiën en een vastlegger van kredieten de uitgave goedkeuren, maar daarna moet hij door de tijdverslindende procedure van openbare aanbestedingen, een black box waaruit slechts zelden de beste aanbieder als winnaar tevoorschijn komt. Nu zal de regering die wet onder de loep nemen, maar alleen voor toekenningen aan advocatenbureaus, want het is niet de bedoeling de werking van de overheid efficiënter te maken maar Minister Galant uit de wind te zetten.

Governance is een onbekend begrip bij federale politici. Dat valt nu extra op bij de bespreking van de bestuursovereenkomsten die overheidsinstellingen moeten afsluiten met de regering. Van ons wordt verwacht dat we ambitieuze doelstellingen voorstellen aan  de regering die niet wil beloven dat ze de kredieten die daar voor nodig zijn zal voorzien. Met andere woorden: geen enkele leidend ambtenaar kan een langetermijnplanning maken en dus moet je met een straf vergrootglas zoeken naar strategie in ons federaal bestel.

Mensen zoals de gebroeders Abdeslam krijg je enkel op de radar vóór ze in het wilde weg mensen wegmaaien, als je over strategische vangnetten beschikt. Maar de investeringskredieten voor die vangnetten worden al jarenlang lineair weggevijld. Al die tijd was vijligheid belangrijker dan veiligheid, En zo schuift de vijlende staat België traag maar zeker naar de status van failed state.

Naschrift

Deze tekst verscheen in een kortere versie in De Tijd van 21 november 2015: bit.ly/1T5bSeu

Het standpunt van Tom Auwers en mezelf uit 2011: http://tinyurl.com/plm5xd3

De Neil Young-video van For The Turnstiles: http://tinyurl.com/nm9qz4j

On The Beach is één van de meest onderschatte albums van Young met pareltjes als Vampire Blues (I’m a vampire, baby, sucking blood from the earth), See The Sky About To Rain en Revolution Blues.

Van het sublieme nummer zijn er goede tot schitterende versies:

• Americanaveteraan Jim Byrnes zette het nummer op zijn album Fresh Horses in 2009 (geen video gevonden maar staat wel in iTunes)
• The Be Good Tanyas deden dat ook, met raar stemmetje, op hun Hello Love (2006): http://tinyurl.com/pnornn8
• Amy Annelle’s versie op The Great Unveiling (2012), de titel is een fragment uit de turnstiles-tekst (zie onderaan), is een must voor mensen zoals ik die verslingerd zijn op slide guitar (geen video gevonden maar staat wel in iTunes). Voor Amy heb ik het grootste respect en wel hierom: http://www.highplainssigh.com/?section=news
• Mars Arizona brachten het nummer terug tot zijn country-bron op het album High Desert (2010).
• Josh Rouse stopte een versie weg als B-side van zijn In The Nighttime-single (geen video gevonden, ook niet op in iTunes)
• Zelfs onze eigen Americanist The Bony King Of Nowhere waagde zich eraan:  http://tinyurl.com/pagufg9
• Bim Skala Bim zorgt voor de gekste versie: ska from Boston. http://tinyurl.com/peqb526
• De beste versie (sujectief!) is die van Henry Wolfe op zijn Linda Vista (2011) en op de soundtrack van een rockfilm met Meryl Streep (!) Ricki & the Flash [Original Soundtrack]. Bangelijk wrange stem, onheilspellende gitaren en zeer youngiaanse mondharmonica. Van de albumversie is er geen video (staat wel in iTunes) maar op youtube is er de opnameversie, die even intrigerend is: http://tinyurl.com/oo7gxd5

Er zijn nog een pak songs, van Grant-Lee Phillips en Yo La Tengo bv., met die titel, blijkbaar een veel gebruikt gezegde in de US,  maar daar schuilt een ander nummer onder.

De volledige muziektekst:

All the sailors with their seasick mamas
Hear the sirens on the shore
Singing songs for pimps with tailors
Who charge ten dollars at the door

You can really learn a lot that way
It can change you in the middle of the day
And though your confidence may be shattered
It doesn’t matter

All the great explorers
Are now in granite laid
Under white sheets for the great unveiling
At the big parade

And you can really learn a lot that way
It can change you in the middle of the day
And though your confidence may be shattered
It doesn’t matter

And all the bush league batters
Were left to die out on the diamond
In the stands, home crowd scatters
For the turnstiles
For the turnstiles
For the turnstiles
For the turnstiles