Your lips move but I can’t hear what you’re saying.
When I was a child I had a fever
My hands felt just like two balloons.
Now I’ve got that feeling once again
I can’t explain you would not understand
This is not how I am.
I have become comfortably numb
Comfortably Numb, Pink Floyd, The Wall, 1979
Pasen komt vroeg dit jaar. Wedden dat je het de afgelopen weken ook tot vervelens toe hebt gehoord ? Verleden jaar kwam Pasen dan weer laat. Eén zaak is zeker: Pasen komt nooit op tijd.
Zo begon de column die je nu had moeten lezen. Maar toen kwam 22/3. Welke column schrijf je luttele dagen na de Brusselse hel? Welke column wil de lezer lezen? Wil die lezer vooral lezen over iets totaal anders omdat hij alles al vier keer heeft gehoord, gelezen en gezien. Maar ik kan niet schrijven over iets anders want al de rest, zelfs zaken die me op gewone dagen de gordijnen injagen of een brede glimlach op mijn gezicht toveren, zijn ineens zo intens irrelevant geworden. Maar ook alles wat ik probeer te schrijven over 22/3 blijkt na herlezing even zinnig als een bladblazer op de stiltehoeve.
Ik ga nog eens door alle half afgewerkte stukjes die ik de afgelopen weken schreef om iets te vinden wat jij wil lezen. Ik heb veel stukjes want ik schrijf iedere dag een column. Natuurlijk zijn die heel rudimentair en zeker niet literair. Ik doe het als denkoefening. Door het uitschrijven zie je denkfouten in een vertoog die je voordien perfect sluitend vond, begin je te twijfelen aan alle nooit’s en vele alles-en en vraag je sneller aan anderen wat ze denken van je mening. Iedere stelling wordt minder stellig als je schrijft voor een publiek.
Toen de hoofdredactrice van De Tijd me vroeg om tweewekelijks een column te schrijven, had ik niet door dat mijn leven er drastisch door zou veranderen. Ik wilde geen rechtlijnige meningen, dus nam ik me voor om in iedere column minstens drie dingen te verbinden, die op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben. Dus schrijf ik constant ideetjes en observaties op. Soms zijn dat dingen die ik belangrijk meen te vinden zoals hoe een regering bespaart maar meestal zijn het kleine dingen zoals hoe eigenaardig die gebochelde oude man met zijn twee hondjes het park binnenwaggelt of hoe die hoog gelaarsde, geblondeerde kakmadam met het kassameisje omgaat. Sedert ik columns schrijf verveel ik me zelfs niet in de file of in de wachtrij en is alles in de wereld interessant. Tot een paar idioten met monsterlijke springstoffen alles weer tot faits divers schieten.
Ik vind in geen enkel stukje iets passends.
Al is er iets dat ik bijna niet durf te schrijven. “Wat me het meest beangstigt is dat ik er niet van schrik”, was een cartoon in De Morgen, die perfect mijn gemoedstoestand weergeeft. Zo gebouleverseerd ik was door Charlie en hoe helemaal van mijn melk door de Bataclan, zo gelaten reageerde mijn lichaam en geest toen het nieuws uit Zaventem en Maalbeek binnenkwam. Ik zie dat Brussel in de binnenzak van de horreur zit, ik zie mijn mensen in de Financietoren panikeren en ik ben stoïcijns. Ik lees dat Marc Didden zich voor de eerste keer bang voelt in zijn eigen stad, Ik hoor Chantal Pattyn in de marathonradiouitzending zeggen: “Het is anders want het is niet Paris, maar hier” en ik voel het niet. Ben ik murw? Hebben de terroristen gewonnen?
Gewoon verderdoen, zegt iedereen. Anders winnen ze. Ik zie mezelf gewoon verderdoen maar ik ben niet zo zeker dat ik win.
We moeten blijven strijden voor onze westerse waarden en onze vrijheden, hoor ik alle politici zeggen maar ze zijn al maanden bezig die te ontzeggen aan mensen die hun land ontvluchten omdat ze met bommen bestookt worden door dezelfde klootzakken die in ons land toeslaan. Ze zitten te keuvelen met Viktor Orbán en Beata Szydlo tijdens de Eurotops en bakken warme broodjes met Recep Tayyip Erdoğan, drie politici voor wie onze waarden en vrijheden vodjes papier zijn. Ik zou woest moeten zijn maar j’y pense et puis j’oublie.
Ja, misschien kan muziek me weer een gevoel schoppen, denk ik, en duw op shuffle. Liesbeth List zingt Brel. “Brussel was toen nog een bruisende stad, Brussel was toen oh la la en olijk, Brussel was toen nog een ruisende stad, Brussel en Brussel was vrij en” – dan vertraagt het ritme tot een dodenmars – “ vrolijk… lijk”.
Comfortably Numb is beroemd door de lange gitaarsolo van David Gilmour. Nu duurt hij niet lang genoeg.
Naschrift
Deze tekst verscheen in De Tijd op 26 maart 2016.
Video Confortably Numb in de oorspronkelijke versie: https://www.youtube.com/watch?v=y7EpSirtf_E
Confortably Numb
The Wall was een Roger Watersproject maar Comfortably Numb is in wezen een David Gilmournummer. Hij kwam tijdens de opnamen met de demo van de muziek aandraven. Waters kon het integreren in het verhaal van Pink, een stilaan gek wordende/gemaakte muzikant, maar dat ging niet van leien dakje. De twee groepsleden konden het maar niet eens worden hoe het moest opgenomen worden. Anders dan je zou verwachten van de Gentle Giant die Gilmour was wilde hij de strofen “more grungry”, en de arduinen Rogers wilde ze lieflijker. Ultiem zong Waters de strofen en Gilmour het refrein.
Een onbekend genie knipte latere uitvoeringen van Waters en Gilmour samen tot één video. Vooral het gedeelte Gilmour in Gdansk (met de Baltisch Philharmonisch Orkst) is adembenemend: https://www.youtube.com/watch?v=d3Xwe_GQmrA
Het geruzie was de voorbode van het vertrek van Waters in 1983. Pink Floyd trad nog één keer in de klassieke bezetting op, tijdens het Live8 concert in Hyde Park, London 2005. Het laatste nummer op de playlist was Comfortably Numb . Richard Wright stierf op 15 September 2008, dus was Comfortably Numb. ook het laatste nummer dat de vier van de klassieke Pink Floyd (Roger Waters, David Gilmour, Nick Mason & Richard Wright) samen speelden.
David Gilmour voerde het nummer nog samen op met Richard Wright, kort voor diens dood op een AOL-sessie in New York. Wright zingt de Waterspartij en doet dat goed. Maar de twee Gilmoursolo’s behoren tot de beste ooit (zegt hij zelf): https://www.youtube.com/watch?v=_cPxKq-gMDo
Het nummer heeft de meest diverse bewonderaars. David Bowie zong het samen met David Gilmour op 29 Mei 2006 in de Royal Albert Hall. Van Morrison zingt het nog geregeld. Zo ook op 7 juli 2008 in de Massey Hall van Toronto, waarna hij zei: “I hope you liked that. I’m not numb and I’m not comfortable.” Maar natuurmlijk is zijn meest beklijvende lezing die samen met ex-Bandleden om de val van Muur in Berlijn te vieren in 1990: https://www.youtube.com/watch?v=wpFo_E9Fq2k
Graham Parker voelde het nummer perfect aan: https://www.youtube.com/watch?v=j_8gtt1KlUU
The Scissor Sisters maakten er een discoversie van: https://www.youtube.com/watch?v=jRk5Gjl_cAg
En wil je even stilstaan bij alle onheil, check dan de versie van het Vitamin String Quartet: https://www.youtube.com/watch?v=BVdvqm7Gaus
Het kan ook gregoriaans: https://www.youtube.com/watch?v=Omv3ozIT4jM
De jazzdevianten The Bad Plus weten altijd wel een knappe rocksong te vinden. Samen met Wendy Lewis: https://www.youtube.com/watch?v=Wv59-LsG3vg
Gehoord welke solo Ethan Iverson speelt vanaf 3:00?
De andere muziekreferenties
Liesbeth List – Brussel: https://www.youtube.com/watch?v=rn6q_Mcwh7E
Jacques Brel’s oorspronkelijke versie (op de BRT!), wat een performer was hij toch: https://www.youtube.com/watch?v=YZETr0cahT8
“J’y pense et puis j’oublie” is een zinnetjes uit Jacques Dutronc’s – Et Moi Et Moi Et Moi https://www.youtube.com/watch?v=FIzLbXz5Au4
Wanneer ik “Ik zie dat Brussel in de binnenzak van de horreur zit”, was dat natuurlijk een knipoog naar Johan Verminnen’s Brussel: https://www.youtube.com/watch?v=A11raATYyCg
frankvanmassenhove 