Time means nothing,

One final final round cos

Time means nothing

After hours, We Are Scientists, Brain Thrust Mastery, 2008

In een vrije tribune van Trends (http://tinyurl.com/z9r93qn) pleit Peter s’Jongers, CEO van Protime, ervoor om de prikklok niet te snel naar het containerpark van de arbeidsgeschiedenis te verhuizen. Protime is een softwarebedrijf dat gespecialiseerd is in tijdsregistratie, dus zou je zijn oproep kunnen afdoen als een pleidooi pro domo. Maar dat zou te kort door de bocht zijn want s’Jongers weet heel goed wat er omgaat op de werkvloer. Ook hij heeft het gehad met de ouderwetse prikklok als controlesysteem  voor de werkgever die wil nagaan of zijn werknemers er het hoekje niet van aflopen. s’Jongers weet dat dit een vals gevoel van zekerheid teweegbrengt bij de werkgever.

Bij iedere presentatie krijg ik de lachers op mijn hand met de stelling dat de enige zekerheid die een werkgever heeft met een prikklok is dat iemand een stuk plastiek in een stuk metaal heeft gestopt en dat de kans dat diegene die de handeling uitvoerde op de werkvloer aanwezig groter dan dat hij er niet is. Ook s’Jongers vindt de klassieke prikklok passé: “De ouderwetse prikklok meet presenteïsme, that’s it. We kunnen ons afvragen of dat zoveel beter is dan absenteïsme”.

De nieuwe prikklok volgens de Protime-CEO is een controlemechanisme van de moderne werknemer die flexibel werkt. s’Jongers stelt een  paradox vast bij het verschijnsel van het nieuwe werken: “hoe groter de vrijheid aan werk, hoe groter de nood aan controle van de werknemer over het tijdsgebruik. “Niet registreren waar een werknemer is, maar wat hij doet. Werknemers krijgen dankzij de tijdregistratie, die meet met welke taken ze zich bezighouden, het gevoel dat ze hun tijd nuttig besteden. Ze plannen hun werk zelf en plukken ook de vruchten van die grotere autonomie. Een moderne prikklok zal uiteindelijk meer burn-outs voorkomen dan creëren.”

s’Jongers heeft overschot van gelijk wanneer hij wijst op de noodzaak van de werknemer om controle te hebben over hij doet, maar ik betwijfel of dat op te lossen valt door controle over zijn tijd.

Ik bezweer vakbonden die er beducht voor zijn dat werknemers overbevraagd worden er steeds voor om niet in de val te lopen van het uren tellen. Een achterbakse werkgever is daar maar wat gelukkig mee. Hij maakt geen afspraken over welke resultaten de werknemer moet voorleggen, geeft hem de indruk dat de werkdruk niet stijgt omdat hij niet meer uren laat werken maar verhoogt gluiperig iedere maand de werkstapel . Hij hoeft niet eens overuren te betalen.

Ik pleit voor duidelijke afspraken tussen werkgever en werknemer die  SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden) gedefinieerd zijn en voor werkgevers die niet meer aangeven wanneer mensen moeten werken. Je hebt dus de prikklok niet meer nodig want het is en blijft een bijzonder inefficiënt systeem om resultaten te meten.

Maar ik heb er niets op tegen om aan werknemers die dat willen een tijdsregistratiesysteem ter beschikking te stellen dat onzichtbaar is voor de werkgever. Sommigen mensen willen hun tijd inderdaad meten. Daarom laten we mensen in de FOF Sociale Zekerheid toe te kiezen tussen prikken en niet prikken. Toen het systeem in 2009 inging was de verdeling half om half. Nu prikt nog minder dan 10%.

Dat laatste is voorspelbaar, volgens Tamar Avnet (Yeshiva University NYC) en Anne-Laure Sellier (HEC Paris). De twee onderzoekers gingen na hoe mensen werktijd ervaren, en maakten een onderscheid tussen ‘kloktijd’ en ‘taaktijd’.

In het eerste geval verdelen mensen hun dag onder in uren en minuten. In het tweede geval maken mensen gewoon een lijstje, met taken die afgewerkt moeten worden.

Opvallend was dat mensen die vooral in kloktijd dachten, wel productiever, maar tegelijk minder gelukkig. Ze hadden veel minder het gevoel dat ze controle hadden over hun leven. De tweede groep was dan weer gelukkiger en creatiever, maar minder productief. Met andere woorden enkel voor zuivere routinejobs heeft de moderne prikklok nog zin. Maar vooral, de studie ontkracht overtuigend de stelling van s’Jongers dat een moderne prikklok uiteindelijk meer burn-outs zal voorkomen dan het flexibel werken zonder prikklok.

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 30 juli 2016.

Anne-Laure Sellier licht haar haar onderzoek toe: http://tinyurl.com/j8akvk7

Video After hours: http://tinyurl.com/zyomq9f