Your Hard Work is About to Pay Off. Keep On Keeping On, Bitchin Bajas & Bonnie Prince Billy, Epic Jammers And Fortunate Little Ditties, 2016

Maandag manifesteerden de sociale inspecteurs van de FOD Sociale Zekerheid voor de Financietoren. Ze waren ongerust over wat eerder uitlekte over de plannen van staatssecretaris De Backer voor de inspectiediensten. Als u opkijkt van de meervoudsvorm, dan zal u helemaal schrikken als ik zeg dat er – alleen al in het federale België – acht inspectiediensten zijn. En belastingbetaler, het wordt nog erger: ze zitten verspreid in andere Federale Overheidsdiensten en andere sociale parastatalen. De inspecties worden dus aangestuurd door acht verschillende leidende ambtenaren die elk hun eigen politiek voeren.

Toen ik In 2002 Voorzitter van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid werd, heb ik me vanaf dag één ingezet voor de fusie van alle inspectiediensten. Maar ik moest vaststellen dat ik eenzaam roepende was in de administratieve woestijn vol leidende ambtenaren die mordicus vasthielden aan hun inspectiedienst.

Bij nogal wat topambtenaren leeft de illusie dat je belangrijker bent als je veel diensten en veel mensen hebt. Ze geloven niet dat je de burger en de bedrijven beter dient door diensten met dezelfde doelstellingen, hetzelfde doelpubliek en dezelfde noden aan datamining en digitale dataverzameling samen te brengen onder één krachtige topambtenaar. Een topambtenaar die  rechtstreeks aangestuurd wordt door het  regeringslid dat de strijd tegen sociale fraude, schijnzelfstandigheid, grensoverschrijdende sociale misdrijven en uitkeringsfraude mag coördineren.

Vroeger werd gedacht dat je via afspraken tussen de leidende ambtenaren van alle betrokken diensten eenheid kon creëren in de aansturing van de inspectiediensten. Maar verder dan het afplassen van de eigen weide, en dus het impliciete verbod voor andere inspectiediensten om daar te komen grazen, is men nooit gekomen. Het gevolg was dat werkgevers het ongecoördineerd bezoek kregen van inspecteurs van verschillende inspectiediensten.

De oplossing hiervoor is natuurlijk niet het terugbrengen van acht naar zeven inspectiediensten zoals in de eerste plannen voorzien was. Maar dat was niet eens het meest absurde: die eerste plannen voorzagen ook in het opdelen van onze sociale inspectie, die – daar zijn het Rekenhof, externe auditoren en alle arbeidsauditoren van dit land het erover eens – de beste werking en de beste resultaten kunnen voorleggen. Vooral daartegen kwamen onze mensen in opstand.

Welke ultieme hervorming van de inspectiediensten De Backer ook voor ogen heeft, het zal een maat voor niets zijn als er geen centraal aansturingspunt komt. Daarvoor is niet eens een fusie nodig. Sedert een aantal jaren bestaat een Sociale Inlichtings- en Opsporingsdienst (SIOD) waar de acties tegen sociale fraude zouden moeten gecoördineerd worden. SIOD is nu een reus op lemen voeten omdat hij wordt geleid door elkaar in een rotatiesysteem opvolgende Directeur-Generaals van de verschillende inspectiediensten.

Als de staatssecretaris een stevige topambtenaar (M/V) aan het hoofd zet met échte bevoegdheden die de inspectiediensten direct aanstuurt, dan kunnen de inspectiediensten perfect ingebed blijven in de huidige organisaties. Alleen hebben de leidende ambtenaren aldaar dan geen inspraak meer over de doelstellingen en hoe ze te bereiken. Ze hebben de mooie plicht ervoor te zorgen dat de inspecteurs in goede omstandigheden (informatica, logistiek, personeelszaken…) kunnen werken. Op deze manier komt ook de rust terug bij de inspecteurs die zich nu plastieken soldaatjes voelen in handen van politici die vrolijk leerling-tovenaar spelen.

Mocht staatssecretaris De Backer hierin slagen, dan is hij de architect van het eerste overheidsinitiatief in ons land dat zich niet meer op 20^e-eeuwse wijze met structuren en verschuiven van mensjes bezighoudt, maar een overheid bouwt, die zijn burgers en bedrijven via een netwerkstructuur de 21^e eeuw binnenloodst.

Ter inspiratie kan ik de staatssecretaris het wonderbaarlijke boek The Network Always Wins van Peter Hinssen aanbevelen.

Naschrift

Deze tekst verscheen als opinie in De Tijd van 28 september 2016

Video Your Hard Work is About to Pay Off. Keep On Keeping On: https://www.youtube.com/watch?v=30QY0ruzWyM