The old fart inside was now breathin’ freely

From his perfume bottle atomizer air bulb invention

His excited eyes from within the dark interior glazed;

Watered in appreciation of his thoughtful preparation.

Old Fart At Play, Captain Beefheart & His Magic Band, Trout Mask Replica, 1969

http://tinyurl.com/h4fv2bb

Op de papieren binnenhoesjes van mijn oudste vinylalbums is een steeds geler wordend stukje Humo geplakt: een elpee-bespreking van Karel De Knagger. Als hij iets goed vond, kocht ik het. Zelden was ik teleurgesteld, al kostte het me wel een paar maanden om me te verzoenen met Trout Mask Replica, het meesterwerk dat Captain Beefheart in 1969 op een onvoorbereide wereld losliet. Eén keer voelde ik me echt bekocht en dat was toen Humo liet weten dat Karel De Knagger niet bestond maar een prettig gestoord rockschrijverscollectief was met weliswaar exquise smaak. Die ontgoocheling is nog steeds niet helemaal weggeveegd, maar ik troost me met de gedachte dat Marc Didden driekwart van het collectief moet uitgemaakt hebben.

Hetzelfde gevoel maakte zich van mij meester toen deze week een idioot die zich voor onderzoeksjournalist uitgeeft de echte identiteit van de onvolprezen Napolitaanse schrijfster Elena Ferrante meende te moeten onthullen en wat nog erger is, ze als Romeinse ontmaskerde.

Er rest me nog één illustere onbekende wiens gezicht me onbekend is en waarvan ik hoop het nooit te kennen. Hij voert de Monty Pythoniaanse naam Schumpeter en schrijft iedere week met een in salpeter gedrenkte pen in mijn lijfblad The Economist. Het is niet toevallig dat Schumpeter zijn naam gemeen heeft met Joseph Schumpeter, de uitvinder van het begrip “creatieve destructie”.

Een aantal vrienden die van mijn Schumpeterverslaving afweten attendeerden me, alsof dat nodig is, op een stukje van hem waarin hij de grond aanveegt met organisaties die bezig zijn met het geluk van hun werknemers. Het was deze ondertussen gewezen vrienden ontgaan dat waar Schumpeter het over heeft ook mij een doorn in het oog is. Als je ooit ontbeet in een Pret A Manger, wat ik je niet aanraad –  je kunt nu eenmaal geen zaak vertrouwen die helemaal Brits is en zich een Franse naam aanmeet – dan zal het je ook opgevallen zijn dat het humeur van het personeel veel beter is dan de kwaliteit van hun broodjes. Nu kan je zoiets, zij het enkel als je een slecht karakter hebt, ook zeggen van de schoenen bij Torfs en de opgewektheid van de verkopers aldaar. Met dat verschil dat de mensen bij Torfs authentiek vriendelijk zijn.

Bij Pret A Manger en volgens Schumpeter ook bij Torfsconcurrent Zappos horen de werknemers zich constant in een bijna oncontroleerbare staat van delirium te bevinden als ze zich ’s anderendaags nog van een baan verzekerd willen weten. Zappos heeft een Spin-off ontwikkeld dat veelbetekenend Delivering Happiness heet. Hun diensten worden ingehuurd door CEO’s die gelezen hebben dat gelukkige mensen zich meer inzetten voor het bedrijf en productiever zijn en er dus van uitgaan dat je zoiets kan inkopen zoals je dat doet met een nieuw boekhoudsysteem. “Doe mijn mensen maar een paar uren yoga gecombineerd met drie minuten mindfullness, welke resultaten kan ik verwachten?” Zoals managers vroeger een ecologisch karakter inkochten, kopen ze nu geluk. Greenwashing is out. Happinesswashing is in.

Zelf kreeg ik meer dan eens te horen dat een werkgever zich niet moet inlaten met het geluk van de mensen. Straks moet een werkgever nog instaan voor een goed lief, werd me nog onlangs voor de voeten geworpen. Van die opdracht hoort het management niet wakker te liggen maar misschien wel van de vraag of de relatie van zijn werknemer met zijn goed lief niet onderuit gehaald wordt door de onnodige flexibiliteit die het bedrijf of de organisatie van hem of haar vraagt.

De universiteitsbibliotheken puilen uit van de studies waaruit blijkt dat mensen gelukkiger en gezonder zijn wanneer ze op de gelukkigste én de ongelukkigste momenten bij vrienden en familie kunnen zijn en tegelijktijdig trots zijn op wat ze op het werk presteren. Uit dezelfde studies blijkt ook dat werknemers zich meer inzetten als ze betrokken worden bij de manier waarop het werk georganiseerd wordt en als ze erkend worden voor hun aandeel in de resultaten. Werknemers die aanvoelen dat er tegenover de flexibiliteit die van hen gevraagd wordt er ook een grotere flexibiliteit voor de wijze waarop ze hun leven inrichten, staat, zijn aantoonbaar authentiek gelukkiger dan anderen.

Authentiek gelukkige mensen zijn per definitie klantvriendelijker. Het lijkt vanzelf te spreken maar er zijn nog steeds managers die er zeker van zijn dat ze hun mensen op bulderende wijze kunnen verplichten vriendelijk te zijn voor de klanten. Ik durf te wedden dat ze hun schoenen niet bij Zappos maar toch stiekem bij Torfs kopen.

Naschrift

Deze tekst verscheen in De Tijd van 8 oktober 2016.

De video van Old Fart At Play: http://tinyurl.com/h4fv2bb

Lees alles over, luister naar alles van en bekijk alle schilderijen van Captain Beefheart.

Mocht dit alles een beetje te veel van het goede lijken, laat dan Unconditionally guaranteed (1974) en Bluejeans & Moonbeams (1974) links liggen. Maar een leven zonder Electricity (uit 1966 met Ry Cooder) http://tinyurl.com/nqlvc5m en Tropical Hot Dog Night (uit 1978) http://tinyurl.com/glh8tam kan onder geen beding zinvol genoemd worden.

Schumpeter en Against Happiness: http://tinyurl.com/hdyjhzm

Frederik De Vrieze, die over een fenomenaal geheugen voor de meest bevreemdende dingen beschikt, liet me weten dat Karel De Knagger helemaal geen rockcollectief was maar een pseudoniem van Hans Muys.

Een google zoektocht ter verificatie bracht me bij Ronny De Schepper en zijn hilarische Tijdsbalk https://ronnydeschepper.com/tijdsbalk/

Bij 1970 staat: “In Humo start de rubriek platenrecensies, die ondertekend wordt door Karel De Knagger. Eigenlijk een drukfout want Guy Mortier bedoelde Karel De Knager. Dit laatste is al een verwijzing naar wie er achter dit pseudoniem schuilgaat, namelijk de Hagenaar Hans Muys, die als chef buitenland bij De Standaard moeilijk onder zijn eigen naam kon schrijven. Om de verwarring nog groter te maken werd er gedaan alsof  “Karel De Knagger” een pseudoniem was waarachter een hele werkgroep schuilging”.

Ik ben er dus 46 jaar lang in gelopen. Allah is groot maar Guy Mortier mag er ook zijn.

Hans Muys, wherever you are, u weze duizendvoudig bedankt om zo voorbeeldig mijn muzikale opvoeding te hebben verzorgd.