I wouldn’t treat a dog, no, no

I wouldn’t do it to you

I wouldn’t treat a dog, no, Lord

The way you treated me

I Wouldn’t Treat A Dog (The Way You Treated Me), Bobby Bland, Dreamer, 1974

Deze week Panorama gezien over werkbaar werk? Nagenoeg iedereen was er over eens dat als je mensen wilt overtuigen om tot hun 67^e te werken, je de relatie tussen werkgever en werknemers drastisch moet wijzigen: beslissingen worden niet meer van bovenuit opgelegd, iedereen wordt bij alles betrokken, mensen kunnen hun job zo veel mogelijk invullen… Ook Chris is een believer geworden. Hij is CEO van één van de bedrijven die zo uit de Panorama-uitzending geplukt kon worden. Na een presentatie van Lies, één van onze vurigste supporters van het Anders Werken, heeft hij zijn bedrijf resoluut op nieuwe sporen gezet. Geregeld loopt hij bij ons binnen om met onze mensen van gedachten te wisselen.

Deze week was hij er ook. Hij kwam, duidelijk bezorgd, naar me toe en vroeg “Frank, wat is er hier gebeurd? Vroeger zag je hier alleen blijde gezichten, hoorde je gelach, was iedereen energiek bezig en nu zie ik alleen bedrukte gezichten en hoor ik alleen gezucht. En vooral het is zo akelig stil. Het lijkt wel alsof er een catastrofe is gebeurd.”

“Er is ons ook een catastrofe overkomen, Chris.” Zonder ons bij iets te betrekken heeft staatssecretaris De Backer beslist dat onze sociale inspectie, een derde van onze mensen, overgeheveld wordt naar de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Dat is ingeslagen als een bom.”

“Maar het zijn niet alleen de inspectiemensen die er zo verslagen uitzien. Iedereen is aangeslagen. Die fantastische Isabelle die ons zo goed heeft geholpen bij de waardenoefening, kreeg bijna geen woord uit de keel.”

“De beslissing was erg maar de wijze waarop beslist werd is nog veel erger. Iedereen was ervan overtuigd dat een staatssecretaris in 2016 niet meer kon beslissen zoals PS-ministers, die meer wijn- dan mensenkennis hadden, dat in 1978 deden: vanuit een ivoren toren, zonder enig overleg en met een totaal dedain voor de inzet van onze mensen.“

“Is het zo erg, Frank?”

“Kijk, ik heb De Backer één keer gezien na de zomervakantie, toen ik via via moest vernemen dat hij op het onvoorstelbare idee was gekomen om onze inspectiemensen te verdelen over de andere inspectiediensten. Toen vroeg ik hem rekening te houden met de gevoelens van mensen, die hun dienst van scratch tot één van de beste inspectiediensten in Europa opbouwden. Hij keek me aan alsof ik gek was geworden. De man heeft een flagrant gebrek aan empathie. Hij wil zijn plannetje uitvoeren. De rest is bijzaak.”

“Maar hij moet toch weten dat zoiets faliekant afloopt?”

“Dat dacht ik ook. Vooral nadat hij me bezweerde hij dat hij vanaf nu volkomen transparant zou zijn en dat ik zeker niet moest denken dat hij geen respect had voor wat we verwezenlijkt hadden in onze dienst. Alleen, achteraf heb ik niets meer van hem vernomen. Tot we verleden week donderdag een mail kregen dat de ministerraad had beslist dat onze sociale inspectie zou opgedoekt worden”.

“Maar in het parlement zei hij dat alles in samenspraak met alle diensten gebeurde.”

“Ja, hij zei daar ook dat niemand wilde veranderen. Terwijl ik hem een echt ambitieus hervormingsplan had voorgelegd met vier verschillende scenario’s. Ik was de enige leidende ambtenaar die niet vasthield aan het behoud van zijn inspectiedienst in de eigen organisatie. Als dank werd beslist dat de mensen in onze inspectiedienst verdeeld worden over de andere. Hij is een volbloed post-truth politicus”.

“Nu begrijp ik waarom één van je je mensen me zegde dat je behandeld bent als een schurftige straathond.”

“Het gaat niet om mij, Chris. Ik red me wel, maar mijn mensen zijn midscheeps geraakt.”

“Maar Frank, jullie hebben jaren gewerkt om een vertrouwensband te creëren met jullie mensen, en ik weet hoe moeilijk dat is, iedere misstap zet je terug op je beginpunt, en dan komt er een arrogante pipo die alles wat je geduldig hebt opgebouwd in een paar dagen wegschiet.”

“Ja, wat kan ik zeggen? Onze mensen voelden zich veilig. Ze waren overtuigd dat ik hen kon beschermen tegen de big bad politicians. Maar ik ben schromelijk te kort geschoten. Iedereen voelt zich nu opgejaagd wild. Niemand wil nog horen van nieuwe initiatieven, laat staan dat ze zich nog willen engageren.”

“Maar Frank, ik was op het Open-VLD-vernieuwingscongres, waarop je op vraag van Gwendolyn Rutten en Alexander Decroo als gastspreker was gevraagd. Toen had iedereen de mond vol van die efficiënte overheidsdienst met zijn totaal vernieuwde cultuur. Is dat allemaal vergeten?”

“Dat heeft niets met die partij te maken, Chris, dit is profilering van een ambitieus alfamannetje, dat zich in de markt wil zetten voor de Antwerpse titanenstrijd van 2018.”

“Is er dan geen enkele kans dat dit rechtgezet wordt?”

“Er komen hoorzittingen in het parlement over de toekomst van de sociale inspectiediensten. Daar had ik mijn hoop op gesteld. Maar De Backer heeft snel zijn beslissing doorgedrukt. Die hoorzittingen worden dus een maat voor niets.”

“Hij heeft dus evenveel respect voor het parlement als voor zijn administratie?”

“Maar parlementsleden laten dat ook toe, hè. Parlementairen van meerderheidspartijen gedragen zich als schoothondjes van de regering en naar die van de oppositie wordt niet geluisterd.”

“Eigenlijk zou je dit gesprek gewoon als column moeten laten verschijnen, Frank. De Belg zou moeten weten hoe lichtzinnig politici met de res publicae en het belastinggeld omgaan.”

“Dat kan ik toch niet maken, Chris, de mensen zullen denken dat het een scenario is voor een tweede reeks van De16.”

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 19 november 2016.

Dit is het soort tekst waarvan ik hoopte dat ik hem nooit zou moeten schrijven.

Video I Wouldn’t Treat a Dog:  http://tinyurl.com/gq8c7wm