I keep pushing and pushing and pushing myself to show

I keep pushing and pushing and pushing myself to know

I keep pushing and pushing and pushing myself to be

Another bigger and better me

Bigger And Better, Synje Norland, Who Says I Can’t, 2016

Vooreerst, lieve lezer, de allerbeste wensen voor het nieuwe jaar. Oef, daar ben ik van af. Je kunt je niet voorstellen welke hekel ik heb aan die woorden, vooral omdat ze steevast gevolgd worden door “en vooral een goede gezondheid”, uitgesproken met een ernst alsof de uitspreker op dat eigenste moment en op die plaats tot dat diepzinnig inzicht is gekomen. Je weet niet hoe ik tracht naar februari, met het einde van nieuwjaarsrecepties, van stuntelige twee- of driekussendilemma’s en van half(f)lauwe cava.

Gelukkig gaat men dit jaar op de nieuwjaarrecepties die ik moet verduren in no time over op een gespreksthema waar ik me tot voor enkele weken helemaal niet aan had verwacht: gemeenteraadsverkiezingen. “Van welke politieke zwaargewichten verwacht je dit jaar verregaand verkassingsgedrag?”, “Geloof je echt dat burgerinitiatieven een rol zullen spelen?”, “Mag PVDA meespelen met SP.a en wat zal Groen daarvan vinden?”.

Ik heb vingers te kort om het aantal mensen te tellen die ervan overtuigd waren dat we dit jaar al onze nieuwe burgemeesters konden kiezen. Mocht ook u in de war zijn: de gemeenteraadsverkiezingen zijn pas voor volgend jaar en wel op zondag 14 oktober 2018.

Aangezien u nu genoeg inzage hebt in mijn gevoelsleven, zult u wel bevroeden dat ik in het najaar niet echt kan betrapt worden op overpeinzingen over de thema’s die de eindejaarsreceptie zullen beheersen, maar had u het mij gevraagd dan had ik zuchtend gezegd: “over of we echt gaan herfederaliseren, zeker?”

Want had het voetvolk van de CD&V, zeer tegen de zin van de top in, op het inhoudelijk congres van hun partij, niet aangedrongen op het terug naar het centrale niveau brengen van een aantal bevoegdheden? Was de Open-VLD niet al maanden aan het verzuchten dat de eenzijdige fixatie op nog meer federaliseren de zaken niet alleen nodeloos complexer maakte maar ook onnoemlijk duurder? Rik Daems toonde in een diepgravende studie overtuigend aan dat overheidsuitgaven sedert 1990 vooral toenamen omdat ons land te ver was doorgeschoten in de regionalisering van bevoegdheden. Politicoloog Dave Sinardet (VUB) en zijn collega’s van UCL  peilden parlementsleden naar hun Belgische dan wel nationalistische gevoelens, vonden enkel bij Vlaams Belang, de N-VA en een beetje bij CD&V nog enig animo voor een verdere regionalisering en kwamen tot de conclusie dat er sprake was van een “herfederaliseringsbocht”.

Maar zie, wie onze de steden zal besturen, dat is het voorjaarsthema. Hoe kwam die interessebocht tot stand? Ligt het aan de foto van Kris Peeters, die met een Koninckske in de hand, het bewijs leverde een echte Antwerpenaar te zijn? Of aan artikelen volgens dewelke Johan Van Overtveldt “absoluut zeker” of “nooit van zijn levens” rasechte Mechelaar zou worden? Of aan de plotse politieke maagdelijkheid van Johan Vande Lanotte die in zijn politieke nadagen de betrekkelijkheid van ideologie inziet en de weg van burgerinitiatieven wil inslaan?

Let wel, de discussie gaat over steden, niet over gemeenten. Het is bij mijn weten nog nooit vertoond dat een toppoliticus uit Antwerpen, Gent, Leuven of Mechelen bekend maakt electoraal te verhuizen naar pakweg Puurs, Kapellen of Jabbeke. Neen, de trek gaat steevast richting de stad. Het is een trend die, getuige het gemeenterapport van Het Nieuwsblad dat de kwaliteit van diensten van alle Vlaamse gemeenten mat, ook beter gevolgd wordt door de burgers. De belangrijkste vaststelling is dat kleinere gemeenten gemiddeld  een stuk minder scoren dan de grotere omdat hun beperkte capaciteit het gewoon moeilijker maakt om voor een goede dienstverlening te zorgen.

Na zo’n duidelijke vaststelling zou je van partijen en politici die ons bezweren dat men in belangrijke issues die de burger rechtstreeks aanbelangen nooit het partijbelang laat spelen en men enkel algemeen belang voor ogen hebben, toch verwachten dat men grote fusietrajecten uitzet? Niet zo, in ons land. Daar wordt het initiatief overgelaten aan de goodwill van burgemeesters. Soms zie je wel eens twee burgemeesters, lid van dezelfde partij, waarvan er eentje in 2019 op pensioen wil, afspraken maken voor een fusie. Het is één van de laatste Belgenmoppen in Nederland, waar men al langer bezig is met opschalen van gemeenten. Het grotere Nederland telt 388 gemeenten, België 589. De Regeernota Rutten II van 2012 stelt dat er op lange termijn enkel plaats is voor gemeenten van minstens 100.000 inwoners.

Achter de Nederlandse gemeenteopschaling zit naast een efficiëntievaststelling ook de strategisch keuze om wat voorheen landelijk werd uitgevoerd aan de steden over te laten. Stilaan begint die overtuiging ook onder Belgische en Vlaamse overheidsmanagers te groeien: regelvorming kan nog op hoger niveau maar beleidsuitvoering kan je beter overlaten aan grotere steden. En niet weinigen zijn er van overtuigd dat het hogere niveau niet meer België of Vlaanderen is, omdat ze, zoals Peter Hinssen in de laatste De Morgen van vorig jaar zo raak stelde, inzien dat nationale en regionale overheden amper nut hebben in “een wereld met globale economische spelers”.

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van zaterdag 14 januari 2017.

De video Bigger And Better: https://www.youtube.com/watch?v=9FD3G9pjCHQ