So we keep waiting
Waiting on the world to change
We keep on waiting
Waiting on the world to change
Waiting on the world to change, Taj Mahal & Keb’ Mo’, TajMo, 2017

‘Als je ‘lambriseringsdenken’ googelt, komt jouw jongste boek als eerste zoekresultaat tevoorschijn’, vertelde Raf “storyteller” Stevens me deze week, toen hij een van zijn befaamde podcasts bij mij thuis opnam. ‘Je hebt wel iets met nieuwe woorden verzinnen, hè?’ Dat is waar, al moest ik eerlijk opbiechten dat dit geen vondst van mij was, maar van Hans Housen, de in-en-in creatieve man die mijn boeken op basis van urenlange gesprekken écht schrijft.

Het heerlijke woord viel hem te binnen toen we het hadden over hoeveel mensen op de veranderende wereld met haar ambiguïteit en inherente disruptie die tot wendbaarheid of verdwijning leidt, reageren met: ‘Het zal wel zo’n vaart niet lopen.’ De voorspelbare drogredenen zijn het onverwoestbare ‘bij ons is het anders’ of ‘we zijn al een beetje bezig met digitalisering’. Ik vertelde Hans dat ik dat denken vooral tegenkom bij mensen die veel van hun professionele tijd doorbrengen in salons waarvan het patina van de met decennia oude eiken muurbekleding de blik op de toekomst fel bemoeilijkt.

Als ik bij serviceclubs ga spreken, wordt duchtig met de ogen geknipperd als ik het hoge gehalte aan lambriseringsdenken in ons land aan de kaak stel. ‘Overdrijf je niet een beetje,’ wordt dan gevraagd, ‘zoals met je thuiswerken?’ Natuurlijk is zo’n vraagstelling mogelijk terug te voeren tot het alcoholistische denken dat met de uitgebreide diners in serviceclubs gepaard gaat. Maar dat kan het niet aan liggen: het economisch negationisme – het wegkijken van het wegkijken – blijkt ook een constante bij ochtendpresentaties.

Het lambriseringsdenken is even wijdverbreid in de publieke sector. Als ik stel dat systemen als blockchains de helft van de taken van administraties, rechters en notarissen zullen overnemen, wordt met pretoogjes geschokschouderd. Sciencefiction, zie je ze denken.

Zo denkt de KBC er niet over. Zeventig van hun slimste mensen zijn op blockchainprojecten gezet. KBC is tweeoog in een land der blinden.

Dat blijkt duidelijk uit de studie van het softwarebedrijf Teamleader, die tot de vaststelling komt dat 43 procent van de ondernemers vooral zijn positie wil vasthouden en er niet van droomt groter te worden. Daarom is de reactie van Voka-topman Hans Maertens zo moedig. Hij durft te zeggen dat er een cultureel probleem is bij veel ondernemers in ons land. ‘We zijn de mentaliteit van het winnen verloren’, zegt hij in De Standaard.

Dat het lambriseringsdenken welig tiert bij ondernemers en topambtenaren mag onrust baren. Maar dat het totaal overheerst bij politici, het soort mensen dat we verkiezen en betalen om te regeren en dus vooruit te kijken, is ronduit angstaanjagend.

In het Canvas-programma ‘De afspraak’ stelde Jonathan Berte, de CEO van het AI-bedrijf Robovision, maandag: ‘Artificiële intelligentie komt als een tsunami over ons heen, maar we beseffen het nog niet.’ Hij wenst een overheid die proactief optreedt en een wettelijk kader maakt. Sp.a-parlementslid Meryame Kitir, die ook aan tafel zat voor het lambriseringsthema ‘staken’, gaf toe dat in het parlement nog nooit over artificiële intelligentie is gesproken. ‘Tot voor kort had ik daar nog nooit zoveel over gehoord. Nu denk ik: wow, dat is wel heavy wat op ons afkomt. Hoe bereid ik mensen daarop voor en welke garantie heb ik dat ik me daar geen zorgen over moet maken?’

Hoe is het mogelijk dat de discussie over artificiële intelligentie politici is ontgaan? Samen met andere prominente figuren uit de wetenschappelijke en de technologische wereld, zoals Microsoft-oprichter Bill Gates en fysicus Stephen Hawking, wijst Tesla-baas Elon Musk al jaren op de gevaren van kunstmatige intelligentie.
Bijna de helft van de mensheid heeft Yuval Noah Harari’s ‘Homo Deus’ gelezen. Onze politici niet. Natuurlijk hebben ze veel belangwekkende taken. Maar als iemand als Barack Obama, met de drukste politieke baan ter wereld, de tijd nam om Harari’s boeken te lezen – en erdoor van zijn sokken geblazen te worden – dan is het toch niet te veel gevraagd dat onze politici zich even vergewissen van de toekomstige toestand van de wereld.

Misschien vergis ik me en hebben ze er alles over gelezen en zijn ze tot de slotsom gekomen dat de natiestaat, in een wereld die wordt heringericht door transnationale economische machten op basis van algoritmes en bigdata-analyses, sowieso ten dode is opgeschreven en dat elke weerstand futiel is?

Maar het moet gezegd, de lambrisering van ons parlementaire halfrond is absoluut een omweg waard. Ga er op monumentendag zeker eens langs.

Naschrift

Video van Waiting on the world to change: http://tinyurl.com/yclckylo

Helft ondernemers heeft geen ambitie: http://www.standaard.be/cnt/dmf20170912_03068594

Raf Stevens: http://www.rafstevens.be/