Welke nieuwe gevechtsvliegtuigen we moeten kopen is van secundair belang. Daar laat hij het parlement niet eens ernstig over discussiëren, laat staan beslissen. Er werd voor de F-35 gekozen op de ministerraad van 25 oktober. Mooie datum, want niet vlak na de gemeenteraadsverkiezingen, waardoor men des kiezers toorn kon afwenden, maar toch snel genoeg om de Amerikaanse toorn te bedaren. Tot zover het geloof in een Europees leger.

Toch blijft de premier, luidens zijn optredens voor het Europees Parlement en de VN, een groot verdediger van de Europese idee. Raar toch dat een premier voor wie Europa en de zomer/wintertijd zo essentieel zijn, het niet de moeite vindt om iemand van de Belgische regering af te vaardigen naar de vergadering over de afschaffing van de urenwissel die Europees voorzitter Oostenrijk afgelopen weekend in Wenen hield.

Europese diplomaten kijken er niet van op. Zo hoog onze politici opgeven over de waarde van de Europese gedachte, zo laag is ons aanzien onder de lidstaten. Een universitair instituut uit Göteborg meet sedert 2009 bij de Europese diplomaten hoe hoog ze de standpunten van iedere lidstaat inschatten, hoeveel belang ze hechten aan samenwerking ermee en hoeveel gewicht ze de landen toekennen bij de totstandkoming van Europese regelgeving.

Sedert 2009 is ons netwerkkapitaal gehalveerd en bevinden we ons op de twintigste plaats (op 28). Landen zoals Tsjechië, Slovakije, Letland en Estland hebben een groter kapitaal opgebouwd dan ons koninkrijk. De grote landen staan helemaal bovenaan – Duitsland, Frankrijk en het VK bezetten de eerste plaatsen – maar dat houdt niet in dat de rangschikking door de landsgrootte bepaald wordt. Zweden staat op 4, Nederland op 5, Finland op 8 en Denemarken op 9.

De kleinere landen kunnen op de Europese beslissingen wegen omdat ze ‘Brussel’ begraven onder hun voorbereidende non-papers. Het aantal Belgische non-papers van de afgelopen jaren is op twee handen te tellen. ‘De Belgen reageren pas wanneer er een officiële paper van de Europese Commissie verschijnt en bijna alles al vastligt’, lachte een Nederlandse diplomaat (me net niet uit).

Het is niet dat de Permanente Vertegenwoordiging, onze ambassadeurs bij de EU, slecht werkt. Ze zijn de uitvoerders van een onbestaand beleid. De prioriteiten vastleggen is geen diplomatieke, maar een politieke zaak en in dit land zonder plannen is dat een heikel probleem. Sedert de dagen net voor de aanvang van het Parijse klimaatconferentie in 2015, toen onze ontelbare ministers bevoegd voor milieuzaken snel moesten samenkomen om te beslissen hoe ze het Kyotoprotocol van 2009 zouden uitvoeren, weten we hoe krakkemikkig onze regio’s en de federale component tot beslissingen komen. Dan kom je Europees altijd te laat. Dat is geen kenmerk van federale staten. Duitsland slaagt er, ondanks zijn 16 deelstaten, telkenmale in zijn prioriteiten torenhoog op de agenda te krijgen.

Duitsland is niet alleen goed georganiseerd, het investeert ook breed en diep in beleidsvoorbereiding. Door de aanhoudende besparingen sedert 2009 is het aantal beleidsraadgevers in de federale departementen drastisch gedaald. Daardoor wordt de Permanente Vertegenwoordiging onvoldoende gevoed. Daardoor stokt ook de omzetting van het Europees recht naar ons rechtssysteem. 1 procent vertraging wordt Europees aanvaard, maar dat halen we in de verste verte niet.

Europa is ver van onze deur, lijken onze beleidvoerders te denken. Maar ze vergissen zich. Liefst 62 procent van de EU-burgers beoordeelt het lidmaatschap van hun land als positief, het hoogste percentage in bijna dertig jaar, blijkt uit een recente peiling die het Europees Parlement iedere twee jaar uitvoert. Het is, zeer contra-intuïtief, lente in Europa. België verkeert al jaren in een Europese herfst.

Naschrift

Deze tekst verscheen als column in De Tijd van 3 november 2018.

Steiger met een live-versie van De Herfst Is Een Schijtseizoen.

Steiger is een van de vele verfrissende Belgische jazzbands. Op het album Lefto presents Jazz Cats vind je een kransje ervan gecompileerd. “Een” en niet het kransje want er kan direct een volume 2 gemaakt worden met aanstormende bands die hier ontbreken, zo onwaarschijnlijk sterk zijn onze mooie jonge jazzgoden.

Mocht je de ogenopenende column van Pierre Therie op VRT NWS gemist hebben, dan kan je hier lezen waarom de keuze voor de F-35 onzinnig is en hoe onprofessioneel politieke keuzes gemaakt worden in ons land.