Cain slew Abel, Seth knew not why

For if the children of Israel were to multiply

Why must any of the children die?

God’s Song (That’s Why I Love Mankind), Randy Newman, Sail Away, 1972

Nu mijn mandaat als FOD-voorzitter naar het einde neigt, krijg ik nog meer dan vroeger de vraag of ik in de politiek ga. Mijn antwoord is al 35 jaar hetzelfde: geen sprake van. De reden daarvoor is met de jaren sterk veranderd. Maar nog steeds is het begin van mijn antwoord steeds een ode aan zij die zich willen inzetten voor de publieke zaak door zich verkiesbaar te stellen. Dat ik die stap nooit zelf zal zetten, heeft te maken met wat er gebeurt met mensen die dat wel doen. Tenzij je zoon of dochter van een toppoliticus bent, word je door een partij gevraagd omdat je persoonlijkheid hebt en interessante inzichten tentoonspreidt. Daarna moet je die de rest van je politieke leven inruilen voor de standpunten van je partij.

Hoe schrijnend dat kan zijn, zagen we de afgelopen week in Antwerpen. De drie SP.a-gekozenen in de gemeenteraad stemden weliswaar tegen het bestuursakkoord, maar legden zich daarna neer bij de partijmeerderheid. De volgende zes jaar zullen ze dus met een stralende glimlach alle beslissingen van het college verdedigen, terwijl hun lichaam en geest zich compleet verzetten tegen een akkoord met mensen die hen gedurende jaren de schuld gaven van alles wat misging met de stad en de wereld. De drie weten dat het beleid in de stad niet zal veranderen omdat voor ieder zelfstandig naamwoord in het bestuursakkoord “verbindend” is ingetikt.

Misschien herinneren ze zich nog de wanhoop van Agalev bij de desastreuse verkiezingen in 2003 nadat ze in 1999 met grote overgave in een regering waren gestapt, waarin iedere zelfstandig naamwoord in de regeringsverklaring werd voorafgegaan door het woord “duurzaam”.

Hoe schrijnend ook moet het zijn voor mensen die in de Antwerpse NVA zijn gestapt omdat ze echt geloofden dat alle malheur in de sinjorenstad door de socialisten is veroorzaakt? Ook zij hebben zich, en dan nog zonder misbaar, voor de nieuwe coalitie uitgesproken. Enig verzet, zij het beperkt in tijd en impact, wordt enkel getolereerd in een gewezen machtspartij.

Voor geen (partij-)geld ter wereld wil ik ooit in Terzake gaan uitleggen dat iets waar iedere vezel in mijn lichaam zich tegen verzet, een goede zaak is omdat mijn partij dat vindt.

Maar dat dit soort ervaringen kinderspel is, vergeleken met wat je overkomt in de slangenkuil van je eigen partij, mocht blijken uit wat Christophe Peeters in Gent moest ondergaan. Samen met Tom Balthazar was Peeters, daar zijn vriend en vijand het over eens, de beste schepenen van het voorbije stadsbestuur. Maar nu wordt hij aan de kant geschoven na een naargeestig manoeuvre, waarin alleen de naaste bondgenoten van Matthias De Clercq en zijn partijvoorzitter, niet de hand van de nieuwe burgemeester vermoeden.

Nu jong-VLD maar vooral alle liberale oud-schepenen hem afschilderen als broedermoordenaar in bewoordingen die Theo Francken niet eens zou durven tweeten, dreigt zijn entree als eerste liberale burgemeester in zestig jaar niet het triomfantelijk spektakelstuk te zullen worden die hij voor ogen had maar eerder een remake van het Hollywoodspektakel “What if You Threw a Party and Nobody Came?”.

Sedert de verkiezingen deed hij bijna alles verkeerd wat je verkeerd kan doen. De man die het verraad van 1976, toen bompa Willy ondanks zijn monsterscore naar de oppositie werd verwezen door de tjeven, eens ging rechtzetten, stichtte een postelectoraal kartel met de… CD&V. Dat was knarsetanden voor de van oudsher sterk humanistische Gentse liberalen, die daarna echt gingen balen wanneer bleek dat ze daar ook nog eens met een schepenzetel voor moesten betalen.

De man die uitschreeuwde dat zijn karrevracht voorkeurstemmen hem alle recht op de burgemeesterssjerp verschafte, vond het concept voorkeurstemmen ineens onbelangrijk voor een schepenmandaat. De man die zal zorgen voor een verbindend Gent is begonnen met de versplintering van zijn eigen partij. De man die van Gent een positief verhaal zal maken kan zelfs bij zijn grootste politieke zege de grootmoedigheid niet opbrengen om aan zijn vroegere rivaal voor de titel Eerste Liberaal Van Gent, een bijrol te geven in wat zijn grootste theaterstuk moet worden.

Het is niet alleen klein. Het is ook dom. De Clercq zal met zijn zelfgekozen mini-fractie in het college alles uit de kast moeten halen om de voorspelling van Siegfried Bracke (“Ofwel krijgt Gent een blauwe burgemeester met een zeer groen programma, ofwel komt er een groene burgemeester met een gematigd programma”) niet te laten uitkomen. Dan kan je beter zuinig zijn op sterk personeel. Als je echt een burgemeester wil zijn voor alle Gentenaars, dan stel je toch de sterkste spelers op?

“Dit is een onaanvaardbare strategische blunder die niets met politiek te maken heeft, maar alles met eigenbelang”. Wat Erwin Devriendt, oud-OCMW-voorzitter in Gent, zegde is wat vele Gentenaars denken.

De Clercq wil de zaak nu oplossen door voor Peeters een plek in een van onze parlementen te bepleiten. Blijkbaar heeft hij niet door dat een passieve rol voor de doener Peeters insult after injury is en dat dit bij de modale Gentenaar zal overkomen als wegpromoveren.

Als De Clercq dit soort fouten blijft maken, wacht ook hem een gewisse broedermoord. En neen, ze zullen niet zijn ruiten inslaan of zijn benen breken, zoals ontslagnemend Gents Open VLD-voorzitter Mick Daman smalend meende te moeten opmerken in De Ochtend, als antwoord op de zin ‘Indien hij dat niet inziet, wordt hem dat inzicht bijgebracht’ uit de brief van de Gentse oud-schepenen en OCMW-voorzitters aan voorzitter Gwendolyn Rutten. Politici gaan subtieler te werk. De dolk zie je niet aankomen. Vraagt het maar aan Christophe Peeters.

Of ik ooit politicus word? Wie wil er nu werken in een slangenkuil?

Naschrift

Deze tekst verscheen als column, zij het in verkorte vorm, in De Tijd van 29 december 2018.

Video God’s Song (That’s Why I Love Mankind): https://www.youtube.com/watch?v=C0TvfqmWf4M